Cha mẹ ảnh hưởng rất nhiều tới quá trình hình thành nhân cách của con cái, nhưng không thể nào vượt hơn Đức Chúa Trời. Dù cha mẹ bạn tin kính hay không tin kính, khôn ngoan hay không khôn ngoan, tốt hay không tốt – bạn đều có thể vượt qua cái bóng của họ.
Các vị vua trong thời tiên tri Ê-sai là điển hình cho những gia đình tan vỡ: Ô-xia, Giô-tham, A-cha và Ê-xê-chia (Ê-sai 1:1). Bốn vị vua tuy rất khác nhau, nhưng mỗi người đều là một người cha, và một người con – đều là tội nhân theo cách của riêng mình. 2 Sử Ký mô tả mối quan hệ thú vị giữa họ. Người cha đã tác động đến con mình như thế nào? Và người con đã phản ứng ra sao trước những thành công và thất bại trong triều đại của cha mình?
“Cha truyền con nối” vẫn là chủ đề nóng hổi ngày nay: chúng ta thường có khuynh hướng lặp lại những khuôn mẫu tội lỗi tương tự như cha mẹ mình, nhưng chúng ta không được định sẵn để lặp lại những thất bại – hoặc bắt chước lòng trung thành của họ.
Thất bại của một người cha
Ô-xia trở thành vua khi mới mười sáu tuổi, bằng với độ tuổi được phép lái xe ngày nay. Hai năm trước khi được tôn lên làm vua, người dân đã tin tưởng giao cho Ô-xia cai quản toàn bộ quốc gia của dân sự Chúa. Mặc dù lên nắm quyền nhanh hơn các ngôi sao trẻ tuổi ngày nay, “người làm điều thiện trước mặt Đức Giê-hô-va, y theo mọi điều A-ma-xia, cha người đã làm” (2 Sử-ký 26:4).
Tuy nhiên, cha của Ô-xia không phải lúc nào cũng làm điều đúng đắn với lòng trung thành (2 Sử-ký 25:2). Thực tế, A-ma-xia đã đưa các thần ngoại bang vào xứ Giu-đa và thờ phượng chúng (2 Sử-ký 25:14). Vì việc làm này, Đức Chúa Trời đã phó mặt họ trong trận chiến với vương quốc phía bắc Y-sơ-ra-ên, kẻ thù đã bắt được vua và phá tường thành Giê-ru-sa-lem (25:21–23).
Khi cha của Ô-xia chọn làm điều sai trái trước mắt Đức Chúa Trời, dân sự đã âm mưu chống lại ông, nên ông sợ hãi bỏ chạy (25:27). Nhưng chính người dân của ông đã săn lùng và hành quyết ông. Ông chết trong nỗi xấu hổ, như một kẻ phản bội ngoại tình chống lại chính Đức Chúa Trời. Một người cha chịu hình phạt tử chính là di sản thừa kế của Ô-xia.
Bắt chước người cha sa ngã
Người dân đã giết chết vua của chính họ, và trao cho một người mới 16 tuổi chủ quyền cai trị. Cách Ô-xia sống và phục vụ sau những tội lỗi kinh khiếp của cha mình hướng dẫn chúng ta cách sống và phục vụ sau những thất bại của cha mẹ. Một lần nữa, Kinh Thánh chép: “Người làm điều thiện trước mặt Đức Giê-hô-va, y theo mọi điều A-ma-xia, cha người đã làm” (2 Sử-ký 26:4). Ô-xia không vứt bỏ mọi thứ cha mình đã làm chỉ vì ông đã sa ngã vào phút cuối. Ô-xia chọn bắt chước những việc đúng đắn mà cha ông đã làm vâng theo Đức Chúa Trời, và tránh xa những gì sai trật trong mắt Ngài.
Ô-xia trị vì 52 năm. “Trong đời Xa-cha-ri, là người thông hiểu các dị tượng của Đức Chúa Trời, thì Ô-xia rắp lòng tìm kiếm Đức Chúa Trời; và người tìm kiếm bao lâu, thì Đức Chúa Trời khiến cho người đặng may mắn bấy lâu” (2 Sử-ký 26:5). Được Đức Chúa Trời giúp đỡ, ông đã chinh phục người Phi-li-tin và người A-Rập (2 Sử Ký 26:7), xây dựng các tháp kiên cố ở Giê-ru-sa-lem (26:9) và gây dựng một đội quân cường thạnh (26:11–15).
Ô-xia không chỉ tìm kiếm Đức Chúa Trời, việc mà cha ông đã từng làm nhưng lại thất bại vào cuối đời. Ô-xia còn ngay lập tức bắt đầu sửa chữa những gì sai trái, mất mát trong triều đại cha mình. Được Đức Chúa Trời giúp đỡ, ông đã tự mình phục hồi vùng đất bị chiếm trong trận chiến, xây lại tường thành Giê-ru-sa-lem, và tái lập dân Chúa chống lại kẻ thù – đây không phải là đền bù cho tội lỗi của cha mình, mà là sự đổi mới sau tội lỗi. Ông cầu xin Chúa thổi luồng sinh khí mới vào đống tro tàn do những thất bại của cha mình.
Tác giả 2 Sử Ký chép: “Danh tiếng người đồn ra phương xa; bởi vì người được Chúa giúp đỡ cách lạ thường, cho đến trở nên cường thạnh” (2 Sử Ký 26:15).
Tiếp bước người cha sa ngã
Câu tiếp theo: “Song khi người được trở nên cường thạnh, lòng bèn kiêu ngạo, đến nỗi làm điều ác, phạm tội cùng Giê-hô-va Đức Chúa Trời của người; vì người vào trong đền thờ Đức Giê-hô-va, xông hương trên bàn thờ xông hương” (2 Sử-ký 26:16). Vị vua trẻ cuối cùng cũng bị cám dỗ. Giống như cha mình, ông đã vâng phục Chúa trong nhiều năm, nhưng lại thất bại thảm hại vào phút cuối.
Tám mươi thầy tế lễ đối đầu với Ô-xia vì tội lỗi ông. “Ô-xia bèn nổi giận” (2 Sử-ký 26:19). Tội lỗi ông tăng gấp đôi khi chối bỏ những lời khuyên khôn ngoan, tin kính, thêm vào nỗi tức giận bất chính vào lòng kiêu hãnh cứng đầu. Và Chúa giáng cho ông bệnh phung. Ông sống cô đơn suốt phần đời còn lại vì căn bệnh này (2 Sử Ký 26:21).
Ông không phạm phải những thất bại của cha mình, không thờ cúng tà thần, nhưng cuối cùng lại sụp đổ vì quá kiêu ngạo. Đồng thời, Ô-xia chứng minh rằng chúng ta không được định sẵn để lặp lại tội lỗi của cha mẹ mình, và rằng mọi người con vẫn có thể tự mắc tội từ chính trong lòng mình.
Một người con khác dấy lên
Giô-tham nghĩ thế nào về căn bệnh phung của cha mình – bị cách ly vì dám phạm thượng trước Chúa? Giô-tham nghĩ thế nào về vụ hành quyết của ông nội mình – bị giết vì dám đánh đổi Đấng Tạo Hóa để lấy những bức tượng nhỏ bé ngớ ngẩn do loài người tạo ra? Liệu Giô-tham có mặc cảm và xấu hổ không? Khi để lộ những điểm yếu và tội lỗi của chính mình, ông có đổ thừa đó là do gương xấu của tổ phụ không?
Giô-tham lên làm vua ở tuổi 25, và 2 Sử Ký nói đơn giản: “Người làm điều thiện trước mặt Đức Giê-hô-va, y theo mọi điều Ô-xia, cha người, đã làm; song người không vào đền thờ của Đức Giê-hô-va” (2 Sử Ký 27:1–2). Không giống như cha mình, Giô-tham đã hạ mình trước Chúa và đền thờ Ngài. Giống như cha mình, Giô-tham noi gương tin kính, đồng thời tránh lặp lại những thất bại của thế hệ trước. Ông củng cố thành Giê-ru-sa-lem bằng tường thành, cổng, đền đài và tháp (2 Sử-ký 27:3–4). “Vậy, Giô-tham trở nên cường thạnh, bởi vì người đi đường chánh đáng trước mặt Đức Giê-hô-va, là Đức Chúa Trời mình” (2 Sử Ký 27:6).
Những đứa con không hoàn hảo của những người cha sa ngã
Giô-tham cũng phải vật lộn với tội lỗi, giống như tất cả chúng ta. “Người không dỡ các nơi cao; dân sự cứ cúng tế và xông hương trên các nơi cao đó. Ấy là Giô-tham xây cất cửa thượng của đền thờ Đức Giê-hô-va” (2 Các Vua 15:35), đây là tội lỗi mà cha ông cũng đã phạm (2 Các Vua 15:4), nghĩa là Giô-tham không miễn nhiễm trước ảnh hưởng xấu của cha mình. Tất cả chúng ta đều bị cám dỗ rơi vào vết xe đổ của cha mẹ mình. Nhưng Giô-tham chứng minh rằng chúng ta không được định sẵn để thất bại. Ông tiếp nhận và noi gương lòng trung thành, đồng thời tránh nhiều thất bại của cha mình, mặc dù vẫn còn khiếm khuyết.
Câu chuyện của Giô-tham là chương ngắn nhất trong 2 Sử Ký (chỉ có 9 câu), nhưng để lại tấm gương lớn nhất – vượt qua những điểm yếu và thất bại nặng nề trong gia đình để lãnh đạo với lòng trung thành, tuy không hoàn hảo nhưng kiên định. Giô-tham đã chọn làm điều đúng trong mắt Đức Chúa Trời, ngay cả sau khi chứng kiến cha và ông mình chọn làm điều sai trái.
Gửi những người con có cha mẹ sa ngã
Nếu bạn là con của những bậc cha mẹ sa ngã, hãy vững tâm. Giống như Ô-xia, chúng ta có thể từ chối việc thờ thần tượng của cha mẹ mình. Và giống như Giô-tham, chúng ta có thể tránh xa những tội lỗi mà cha mẹ mình vẫn hằng nuôi dưỡng. Rất có thể chúng ta sẽ ngã vào vết xe đổ của cha mẹ mình vì họ là người ảnh hưởng đến chúng ta nhiều nhất, nhưng Lời Chúa và Thánh Linh Ngài luôn có năng quyền giải cứu chúng ta khỏi những điều sai trái, cho dù sự gian ác có thể ăn sâu vào quá khứ và trải nghiệm của mỗi chúng ta.
Chúng ta cũng cần được nhắc nhở đừng gạt bỏ mọi tấm gương tin kính và ân điển tốt lành chỉ vì cha mẹ chúng ta đã thất bại trong một khía cạnh nào đó. Đối với những việc đúng đắn cha mẹ bạn đã làm trước mặt Chúa, hãy trân trọng và noi gương trong cuộc sống, hôn nhân và hành trình nuôi dạy con cái của bạn. Còn đối với những điều sai trật cha mẹ đã làm trước mặt Chúa, hãy than khóc cho tội lỗi họ, cho nỗi đau mà họ gây ra cho bạn và người khác, rồi chính bản thân bạn hãy chọn ăn năn và từ bỏ tội lỗi.
Bạn không thể chuộc tội hoặc trả giá thay cho cha mẹ. Nhưng bạn có thể tiêu diệt những tội lỗi tương tự trước khi chúng giết chết bạn. Trước tội lỗi của cha mẹ, hãy trân trọng ân điển có năng quyền giúp bạn tránh khỏi những thất bại tương tự.
Bài: Marshall Segal; dịch: Nhạn Võ
(Nguồn: https://www.desiringgod.org/articles/you-are-not-destined-to-be-your-parents)
